Waarom kan je met de harp helende muziek creëren? En hoe werkt dit? Dit is een van de meest gestelde vragen aan mij en met liefde deel ik mijn antwoorden. Bovenstaande foto is gemaakt door Damion Thakoer, in het van Abbe Museum, Eindhoven tijdens het project: Onvergetelijk 10 jaar voor mensen met dementie en alzheimer, 2023.

‍

Het effect is natuurlijk het beste om te ervaren en bijna onbeschrijfbaar dus als je de kans hebt dan zou ik zeker live harpspel gaan ervaren. Bekijk voor aankomende data mijn agenda.

‍

Het effect van de trilling

Muziek wordt al eeuwenlang gebruikt als helend middel. In Egypte werd muziek ingezet door priesters en priesteressen en in West-Afrika worden ritmes gebruikt om ziektes te verdrijven en heling op te roepen. In sjamanisme, wordt muziek en dans gebruikt om in een trance-status te komen en harmonie te creëren. De harp is een eeuwenoud instrument en er bestaan diverse mythes en legendes over dit instrument. Over de oorsprong van de harp is geen eenduidig verhaal maar je vind de harp terug in oude Griekse tijden, West-Afrika en uiteindelijk West-Europa. Wat vaak terugkomt in de verhalen is dat de harp werd ingezet voor gezondheid en welzijn. Dit komt doordat de snaren in hun geheel aan het trillen worden gebracht. Die trilling kan een helend effect teweegbrengen.

‍

We bestaan als mens allemaal voor gemiddeld > 60% uit water en ons water neemt trillingen op. De trilling van de harp werkt diep in op je lijf en kan doordringen in je hersenen, cellen en weefsel. De trilling of vibratie van de harp creëert een specifiek patroon wat ervoor kan zorgen dat je nieuwe verbindingen gaat leggen tussen je cellen. Dit klinkt natuurlijk heerlijk, dat je alleen door muziek te ontvangen je al resultaten kan ervaren. Dit maakt voor mij het werk met de harp ook zo bijzonder. Natuurlijk wordt er ook wat gevraagd van de persoon die de muziek ontvangt maar meer dan volledige aanwezigheid in het moment is niet nodig. Dit maakt het werken met de harp zo ideaal voor mensen die nog geen woorden kunnen geven aan hun emoties.

‍

Als de harp therapeutisch wordt ingezet, hebben de klanken een ontspannen, bloeddruk regulerende en stress reducerende werking. De adem wordt rustiger en er wordt meer zuurstof opgenomen. Emotioneel werken de klanken door en kunnen diepe spanningen worden losgelaten. Bij harp therapie werken we met de resonante toon van een persoon door af te stemmen op zijn/haar behoeftes en stemming. De resonante toon is uniek en hangt ook af van je stemming. Het kan dus zo zijn dat je resonante toon verschilt per situatie.

‍

Het doel is te zorgen voor harmonie en balans in het lijf, wat zorgt voor ontspanning en vermindert stress. We weten dat stress ons ziek kan maken, en ontspanning kan je zelfhelende vermogen verbeteren. Let wel, het grootste effect is preventief, en na diagnose is het ondersteunend.

Hoe is de harp ontstaan?
Een verhaal gaat dat mensen in de prehistorie begonnen met het gebruiken van de pijl en boog als instrument. Na het afschieten van een pijl ontstond een trilling en geluid. Er werden meerdere snaren aan de boog toegevoegd en zo ontstond de boogharp, die terug te vinden is in Egypte en West-Afrika. Op diverse rotstekeningen is de harp zichtbaar vanaf 1500 v. Chr. De boogharp is vergelijkbaar met de Kora (Afrikaanse harp) zoals we die nu kennen. Rond 1100 kwam de harp in Europa. In West-Europa en Ierland begon de ontwikkeling van de Keltische harp zoals we die op dit moment kennen. 
‍

Wat voor type harpen zijn er?

Er bestaan verschillende soorten harpen qua aantal snaren, vorm en type hout. Er wordt wel eens gezegd dat het instrument de speler kiest en elk persoon heeft een andere voorkeur qua hout en klank. Voor harp therapie wordt er vaak gebruikgemaakt van een hand harp met 27 nylon snaren die aan een patiëntenbed kan worden bespeeld. De keltische harp leent zich goed voor het creëren van helende muziek, folk, en heeft veelal 34 of 36 snaren. De concert harp / pedaalharp wordt veelal bespeeld in orkesten en voor klassieke muziekuitvoeringen en heeft ongeveer 47 snaren.

‍

Ik bespeel op dit moment de hand harp en de Keltische harp van Sapeli hout (West-Afrikaans hout) met schapen darm snaren. Deze type snaar geeft een hele volle directe klank. Als je van een diepe warme klank houdt dan is dit geweldig. Sommige mensen geven de voorkeur aan een andere klank en kiezen dan voor een harp van ander hout en mogelijk met nylon snaren.

Ik heb 5 jaar met veel plezier op een pedaalharp gespeeld en het is een van mijn dromen om er weer een zelf aan te kunnen schaffen. Voor helend harp werk vind ik dit minder geschikt. De klank en de trilling zijn naar mijn ervaring te massief voor 1/1 en intieme groep-sessies. Het is een prachtig, grandioos instrument dat het mooist tot zijn recht komt in een grote ruimte.

‍

De Kora is een Kalebasharp en wordt in West-Afrika, veelal in Senegal, Gambia, Guinee gespeeld. Oorspronkelijk was dit een instrument van de Kaste Griots - de verhalenvertellers van de stammen die waakten over de identiteit van de gemeenschap. De Kora is een handgemaakt instrument van natuurlijke materialen, met 21 of 22 snaren. Ik heb een aantal keer op een Kora mogen spelen en vanaf 2025, zal ik mijn eigen Kora leren spelen van een Kora speler uit Gambia. Dit voelt heel speciaal omdat mijn roots in West-Afrika/Guinee liggen en toen ik op 7-jarige leeftijd de harp uitkoos om te bespelen had ik nog geen idee dat de harp verwant was aan de Kora. Ik ben heel benieuwd wat voor inspiratie dit gaat brengen.

Muziek als medicijn

Inmiddels zijn er diverse onderzoeken en pilots gaande om de werking van muziek in ziekenhuizen op diverse afdelingen te testen. Als je geïnteresseerd bent in meer wetenschappelijk onderzoek en onderbouwing van muziek als medicijn dan is dit een pilot groep om te volgen: Muziek als Medicijn in het Erasmus Rotterdam. Je kan hun website bekijken via Erasmusmcfoundation.nl/muziekalsmedicijn.

‍

Ik ben benieuwd of je bovenstaande leuk vind om te lezen en/of wat hieruit hebt geleerd. Laat me vooral weten als je vragen hebt of meer wilt weten dan kan ik dit misschien meenemen in een volgende blog. 

‍

Fijne gezonde week!